శ్రీమద్భగవద్గీతా పాఠశాల – శతాబ్ది సంవత్సరం.
ముంబై నగరంలోని టౌన్‌సైడ్ ప్రాంతం భూలేశ్వర్‌లోని ఒక రద్దీ మూలన, మధ్యవాడులోని శ్రీలక్ష్మీనారాయణుల దివ్యసన్నిధానంలో, నేటి రోజున ఒక గొప్ప కీర్తి పతాకం ఎగరేస్తోంది – శ్రీమద్భగవద్గీతా పాఠశాల. శతాబ్దం కాలం నుండి నిస్వార్థసేవతో వెలుగొందుతున్న ఈ పాఠశాల, శ్రీమద్భగవద్గీతా సిద్ధాంతాలను, పద్మవిభూషణ్ పూజనీయ పండురంగ శాస్త్రిజీ అతవలే (దాదాజీ) వారి ఆలోచనలను ఆధారంగా చేసుకొని భగవంతునిపై మేధోభక్తిని ప్రచారం చేస్తున్న అద్భుత స్మారక క్షేత్రంగా నిలిచింది.
ఈ పాఠశాల స్థాపకులు, దాదాజీ తండ్రి పూజనీయ వైజ్ఞానథ శాస్త్రిజీ అతవలే గారు, రోహా నుంచి ముంబైలో స్థిరపడి సంస్కృత బోధన, వేదసాహిత్యంపై ఉపన్యాసాలు ఇవ్వడానికి స్థలాన్ని వెతికారు. తక్కువ సమయంలోనే ఆయన ఈ ప్రదేశానికి చేరుకొని, నేటి పాఠశాల ఉన్న ప్రాంగణంలో నెమలి నృత్యం చేస్తుండడాన్ని చూశారు. దానిని విద్యాదేవి శ్రీ సరస్వతీమాత ఆశీర్వాద సూచకంగా భావించి, 1926 అక్టోబర్ 16, దసరా పర్వదినాన శ్రీమద్భగవద్గీతా పాఠశాల ప్రతిష్ఠించారు. అలా ఆయన ఉపన్యాసాలు ప్రారంభమయ్యాయి, మరియు క్రమంగా శ్రోతల సంఖ్య పెరుగుతూ వచ్చింది.
1942 నాటికి, ఆరోగ్య కారణాలవల్ల వైజ్ఞానథజీ పాఠశాల బాధ్యతలను తన పెద్ద కుమారుడు పరమపూజనీయ పండురంగ శాస్త్రిజీ (దాదాజీ)కి అప్పగించారు. ఇదే నేటి స్వాధ్యాయ్ కుటుంబం స్థాపనకు పునాది అయింది. దాదాజీ సాహిత్యపఠనంలో (ఆసియాటిక్ సొసైటీ, ముంబైలోని అన్ని గద్యగ్రంథాలను చదివారు) అద్భుత ప్రతిభ కనబరిచినవారు. ఆయన సంస్కృతం, హిందీ, గుజరాతీ, ఇంగ్లీష్‌తో పాటు తన మాతృభాష మరాఠీలోనూ సమగ్ర పాండిత్యాన్ని కలిగారు. తండ్రిని “నేను ఏ అంశాలపై మాట్లాడాలి?” అని అడగగా, తండ్రి “మానవజీవితానికి సద్గుణాలను పెంపొందించే అంశాలపైనే మాట్లాడాలి” అని సమాధానమిచ్చారు.
25వ సంవత్సరం సందర్భంగా ఒక కీలక మలుపు వచ్చింది. పాఠశాలలోని పెద్దలు దాదాజీ ఆలోచనలకు ప్రాధాన్యం గుర్తించి, రోజువారీ నిర్వహణ సజావుగా జరగడానికి ఒక ట్రస్టు ఏర్పాటు చేయమని కోరారు. దాదాజీ సూటిగా తిరస్కరించారు. వారు వైజ్ఞానథజీని సంప్రదించగా, దాదాజీ ధైర్యంగా, “ఈ లోకంలో దేవునిపైనే విశ్వాసం ఉంచి, లోకబాహ్యమైన ట్రస్టు అవసరం లేకుండా నడిచే ఒక సంస్థ ఉండాలి” అని సమాధానమిచ్చారు. ఆ సమాధానం పెద్దలను ఆశ్చర్యపరిచింది. కాని దాదాజీ నమ్మకం గెలిచింది. నేటికీ పాఠశాల అదే సూత్రంపై కొనసాగుతోంది.
50వ సంవత్సరం భావమిలన్ సమారోహ్గా ఘనంగా జరుపుకున్నారు. ఆ రోజుల్లో భారత్‌లో అత్యవసర పరిస్థితులు నెలకొన్నాయి. అయినప్పటికీ ఆ సమారోహ్‌కి ప్రత్యేకత కలిగింది, ఎందుకంటే దాదాజీ కుమార్తె శ్రీమతి జయశ్రీ శ్రీనివాస్ తల్వాల్కర్ (దీదీ) తన తొలి స్వాగత ప్రసంగాన్ని ఇచ్చారు.
ఇకపై పనులు గణాంకంగా వేగం పుంజుకున్నాయి. శ్రీమద్భగవద్గీతా పాఠశాల వ్యాసపీఠం నుంచి ప్రసంగించే దాదాజీ పేరు దేశమంతా, ప్రపంచవ్యాప్తంగా వ్యాప్తి చెందింది. అనేక పురస్కారాలు, గౌరవాలు ఆయనకు లభించాయి. అయితే ఆయన వాటిని స్వాధ్యాయ్ కుటుంబం తరపున దేవుని ప్రేమపత్రంగా స్వీకరించారు.
ఈ ఆలోచనల ప్రభావం పెరిగి, నేడు పాఠశాల ఆలోచనలు భారత్‌లో 14 రాష్ట్రాలకు, అలాగే గల్ఫ్ దేశాలు, ఆఫ్రికా దేశాలు, అమెరికా, కెనడా, ఆస్ట్రేలియా, న్యూజిలాండ్, యూరప్ దేశాల వరకు చేరుకున్నాయి. ఈ ప్రయాణం మౌనంగానే ఉన్నా, సంగీతమై ప్రతిధ్వనిస్తోంది.
ప్రస్తుతం స్వాధ్యాయ్ కుటుంబాధ్యక్షురాలు దీదీజీ దిశానిర్దేశంలో పాఠశాల కుల, మత, జాతి వర్గాల మధ్య గల గోడలన్నీ చెరిపివేసింది. ఈ సంవత్సరం, 2025 అక్టోబర్ 2 (దసరా) నుండి శ్రీమద్భగవద్గీతా పాఠశాల 100వ సంవత్సరంలోకి ప్రవేశిస్తోంది. ప్రపంచానికి గర్వంగా చెబుతోంది – “దాదాజీ యొక్క దేవునిపై నిస్సీమమైన విశ్వాసం వలననే నేను అన్ని అడ్డంకులను జయించి శతాబ్దాన్ని చేరుకున్నాను.”
