భారత ఎన్నికల చరిత్రలో సరికొత్త అధ్యాయానికి బీహార్ శ్రీకారం చుట్టింది. దేశంలోనే తొలిసారిగా మొబైల్ ఫోన్ ద్వారా ఓటు హక్కును వినియోగించుకునే విధానాన్ని ప్రవేశపెట్టింది. నిన్న జరిగిన మున్సిపల్ కౌన్సిల్ ఎన్నికల సందర్భంగా ఈ నూతన ఈ-ఓటింగ్ ప్రక్రియను అమలు చేసినట్టు రాష్ట్ర ఎన్నికల కమిషనర్ దీపక్ ప్రసాద్ ప్రకటించారు. ఈ వినూత్న ప్రయోగంతో బీహార్ దేశవ్యాప్తంగా వార్తల్లో నిలిచింది.
ఎందుకీ కొత్త విధానం?
శారీరక అనారోగ్యం, వృద్ధాప్యం లేదా ఇతర ప్రాంతాల్లో ఉండటం వంటి కారణాలతో పోలింగ్ కేంద్రాలకు రాలేని ఓటర్ల సౌలభ్యం కోసమే ఈ సౌకర్యాన్ని తీసుకొచ్చినట్టు దీపక్ ప్రసాద్ వివరించారు. ముఖ్యంగా వృద్ధులు, దివ్యాంగులు, గర్భిణులు, వలస ఓటర్లు తమ ఓటు హక్కును కోల్పోకుండా ఇంటి నుంచే ఓటు వేయడానికి ఇది వీలు కల్పిస్తుందని ఆయన తెలిపారు. నిన్న పాట్నా, రోహ్‌తాస్, తూర్పు చంపారన్ జిల్లాల్లోని ఆరు మున్సిపల్ కౌన్సిళ్లకు జరిగిన పోలింగ్‌లో ఈ-ఓటింగ్ విధానాన్ని అమలు చేశారు.
ఓటు వేసే ప్రక్రియ ఎలా ఉంటుంది?
ఈ-ఓటింగ్ కోసం ఓటర్లు తమ మొబైల్ ఫోన్‌లో ‘ఈ-ఎస్‌ఈసీబీహెచ్‌ఆర్’ అనే యాప్‌ను డౌన్‌లోడ్ చేసుకోవాల్సి ఉంటుంది. ఆ తర్వాత తమ ఓటరు జాబితాతో అనుసంధానమైన మొబైల్ నంబర్‌తో రిజిస్టర్ చేసుకోవాలి. ప్రస్తుతం ఈ యాప్ ఆండ్రాయిడ్ ఫోన్లలో మాత్రమే అందుబాటులో ఉంది. సెంటర్ ఫర్ డెవలప్‌మెంట్ ఆఫ్ అడ్వాన్స్‌డ్ కంప్యూటింగ్ (సీ-డాక్), బీహార్ రాష్ట్ర ఎన్నికల సంఘం సంయుక్తంగా ఈ యాప్‌ను అభివృద్ధి చేశాయి. మొబైల్ ఫోన్ లేని వారు రాష్ట్ర ఎన్నికల సంఘం అధికారిక వెబ్‌సైట్ ద్వారా కూడా తమ ఓటు హక్కును వినియోగించుకోవచ్చని అధికారులు తెలిపారు.
ఓటింగ్ ప్రక్రియలో పారదర్శకతను కాపాడేందుకు ఒక మొబైల్ నంబర్ నుంచి ఇద్దరు రిజిస్టర్డ్ ఓటర్లు మాత్రమే లాగిన్ అయ్యేందుకు అనుమతిస్తారు. ప్రతి ఓటు చెల్లుబాటును వ్యక్తిగత ఐడీలతో పోల్చి చూసి నిర్ధారిస్తారు. ఈ కొత్త విధానంపై జూన్ 10 నుంచి 22 వరకు ప్రజలకు అవగాహన కల్పించారు. ఇప్పటికే దాదాపు 10,000 మంది ఈ-ఓటింగ్ కోసం నమోదు చేసుకున్నారని, యాప్, వెబ్‌సైట్ ద్వారా సుమారు 50,000 మంది ఓటు వేసినట్టు అధికారులు అంచనా వేశారు.
భద్రతకు పటిష్ఠమైన ఏర్పాట్లు
ఈ-ఓటింగ్ విధానంలో భద్రతపై తలెత్తే సందేహాలకు దీపక్ ప్రసాద్ సమాధానమిచ్చారు. అత్యంత పటిష్ఠమైన డిజిటల్ భద్రతను ఏర్పాటు చేశామని ఆయన హామీ ఇచ్చారు. “బ్లాక్‌చెయిన్ టెక్నాలజీ, ఫేస్ మ్యాచింగ్, స్కానింగ్ వంటి అత్యాధునిక ఫీచర్లతో ఈ వ్యవస్థను రూపొందించాం. దీనివల్ల ట్యాంపరింగ్‌కు ఎలాంటి ఆస్కారం ఉండదు” అని ఆయన స్పష్టం చేశారు. అసెంబ్లీ, లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో ఉపయోగించే వీవీప్యాట్ తరహాలోనే ఒక ఆడిట్ ట్రయల్ వ్యవస్థను కూడా ఏర్పాటు చేశామని, ఇది ప్రక్రియ విశ్వసనీయతను మరింత పెంచుతుందని తెలిపారు. ఈ ఏడాది చివర్లో బీహార్‌లో అసెంబ్లీ ఎన్నికలు జరగనున్నాయి. అయితే, ఆ ఎన్నికల్లో కూడా ఈ మొబైల్ ఓటింగ్ సౌకర్యాన్ని అందుబాటులోకి తెస్తారా లేదా అనే దానిపై ఇంకా స్పష్టత రాలేదు.
