భారతదేశ సరిహద్దు నిఘా సామర్థ్యాలు, జాతీయ భద్రత మరింత పటిష్టం కానున్నాయి. ఇందుకుగాను భారత అంతరిక్ష పరిశోధనా సంస్థ (ఇస్రో) మే 18న శ్రీహరికోట అంతరిక్ష కేంద్రం నుంచి ‘రిశాట్-1బి’ (EOS-09) అనే అత్యాధునిక రాడార్ ఇమేజింగ్ ఉపగ్రహాన్ని ప్రయోగించనుంది. ఈ ఉపగ్రహం ద్వారా ఎలాంటి వాతావరణ పరిస్థితుల్లోనైనా, రాత్రింబగళ్లు భూమి ఉపరితలాన్ని స్పష్టంగా చిత్రీకరించడం సాధ్యమవుతుంది, ఇది దేశ రక్షణ రంగానికి కీలక ముందడుగుగా భావిస్తున్నారు.
రిశాట్-1బి ఉపగ్రహంలో అత్యాధునిక సి-బ్యాండ్ సింథటిక్ అపెర్చర్ రాడార్ (SAR) వ్యవస్థను అమర్చారు. దీని ప్రత్యేకత ఏమిటంటే, వర్షం, దట్టమైన పొగమంచు, మేఘాలు అడ్డుగా ఉన్నా లేదా చిమ్మచీకటిలోనైనా భూమి ఉపరితలాన్ని హై-రిజల్యూషన్ చిత్రాలను తీయగలదు. సాధారణంగా ఆప్టికల్ కెమెరా ఆధారిత ఉపగ్రహాలు ప్రతికూల వాతావరణంలో లేదా రాత్రి సమయాల్లో చిత్రాలను స్పష్టంగా నమోదు చేయడంలో ఇబ్బందులు ఎదుర్కొంటాయి. కానీ, రిశాట్-1బి ఈ పరిమితులను అధిగమించి నిరంతరాయ నిఘాకు వీలు కల్పిస్తుంది. ఇటీవలే జరిగిన ‘ఆపరేషన్ సిందూర్’ తర్వాత కొద్ది రోజులకే ఈ ప్రయోగం జరుగుతుండటం ప్రాధాన్యతను సంతరించుకుంది.
నిపుణుల అభిప్రాయం ప్రకారం, పాకిస్థాన్, చైనా వంటి దేశాలతో ఉన్న సున్నితమైన సరిహద్దు ప్రాంతాలను పర్యవేక్షించడంలోనూ, దేశ విశాలమైన తీరప్రాంతాన్ని కాపాడటంలోనూ ఇది రక్షణ దళాలకు అమూల్యమైన సహకారం అందించనుంది. ముఖ్యంగా రక్షణ ప్రయోజనాలకు రిశాట్-1బి రాడార్ సాంకేతికత చాలా కీలకం. శత్రువుల కదలికలను పసిగట్టడం, చొరబాట్లను గుర్తించడం, ఉగ్రవాద వ్యతిరేక కార్యకలాపాలకు మద్దతు ఇవ్వడం వంటి వాటికి నిరంతరాయంగా, విశ్వసనీయమైన నిఘా సమాచారాన్ని అందించగలదని వారు తెలిపారు.
సైనిక పరికరాల తరలింపు వల్ల భూమిపై మట్టిలో కలిగే స్వల్ప కదలికలు, కొత్తగా వెలిసిన శిబిరాలు లేదా వాహనాల రాకపోకలు వంటి అతి చిన్న మార్పులను కూడా ఈ హై-రిజల్యూషన్ రాడార్ చిత్రాలు పసిగట్టగలవు. సాంప్రదాయ నిఘా వ్యవస్థలు కొన్నిసార్లు వీటిని గుర్తించలేకపోవచ్చు. గతంలో బాలాకోట్ దాడుల వంటి కీలక ఆపరేషన్లలో ఉపయోగించిన రిశాట్ సిరీస్ ఉపగ్రహాలకు ఇది మరింత అధునాతనమైన వెర్షన్ (కొనసాగింపు) అని ఇస్రో వర్గాలు పేర్కొన్నాయి. ఉగ్రవాదులు సరిహద్దు దాటి దేశంలోకి చొరబడేందుకు ప్రయత్నించే అనుమానాస్పద కదలికలను రిశాట్-1బి మరింత కచ్చితత్వంతో గుర్తించి, ఉగ్రవాద వ్యతిరేక ఆపరేషన్లలో కీలక పాత్ర పోషించగలదని భావిస్తున్నారు.
ఈ ఉపగ్రహంలో ఐదు విభిన్న ఇమేజింగ్ మోడ్‌లు ఉన్నాయి. అత్యంత చిన్న వస్తువులను కూడా గుర్తించగల అల్ట్రా-హై-రిజల్యూషన్ ఇమేజింగ్ నుంచి, విశాలమైన ప్రాంతాలను పర్యవేక్షించడానికి ఉపయోగపడే బ్రాడర్ స్కాన్స్ వరకు దీని పరిధి విస్తరించి ఉంటుంది. ఈ వైవిధ్యం వల్ల సైనిక అవసరాలతో పాటు వ్యవసాయం, అటవీ సంపద పర్యవేక్షణ, నేలలో తేమ శాతం అంచనా, భూగర్భ శాస్త్ర అధ్యయనాలు, వరదల సమయంలో సహాయక చర్యలు వంటి పౌర ప్రయోజనాలకు కూడా ఈ ఉపగ్రహాన్ని సమర్థవంతంగా ఉపయోగించుకోవచ్చు.
రిశాట్-1బి ఉపగ్రహం, గతంలో ప్రయోగించిన రిశాట్-1 ఉపగ్రహానికి కొనసాగింపుగా, దాదాపు అదే తరహా కాన్ఫిగరేషన్‌తో రూపుదిద్దుకుంది. ఇది ఇప్పటికే సేవలందిస్తున్న రిసోర్స్‌శాట్, కార్టోశాట్, రిశాట్-2బి సిరీస్ వంటి ఇతర భూ పరిశీలన ఉపగ్రహాల నుంచి వచ్చే డేటాను పూర్తిచేస్తూ, ఒక సమగ్రమైన భూ పరిశీలన నెట్‌వర్క్‌ను నిర్మించడంలో కీలక భూమిక పోషిస్తుందని శాస్త్రవేత్తలు వివరించారు. ఇది భారతదేశపు ‘ఆకాశంలో కన్ను’గా నిఘా సామర్థ్యాన్ని గణనీయంగా పెంచనుంది.
